Podczas tradycyjnego festynu Świętojańskiego zorganizowanego przez Miejski Dom Kultury i Sportu w Szczuczynie wystąpiły uczennice kl. IIc pod opieką Pani Marii Ramotowskiej. Zaśpiewały wiązankę utworów ludowych. Za oprawę muzyczną występu odpowiedzialny był Pan Grzegorz Szmyglewski.

   Uczniowie klasy IIIa aktywnie uczestniczyli w zajęciach edukacyjnych i dydaktycznych. Wyciągali wnioski z doświadczeń, dyskutowali o wielu ważnych problemach. Podejmowali działania na rzecz klasy i szkoły. Odkrywali siebie i poznawali innych. Poznawanie tajemnic i rozwiązywanie zagadek i problemów wprawiało ich w zakłopotanie, ale sprawiało też przyjemność. Przed nimi nowe wyzwania w klasie czwartej.

Dziękuję wszystkim za pilność w zdobywaniu wiedzy, czas i poświęcenie. Życzę bezpiecznych i radosnych wakacji.

Wych. B. Januszewska

Uczniowie kl. IIIc  pod kierunkiem wych. T. Laskowskiej poznawali warunki życia na zamku.

   9 czerwca 2017r. odbyła się IV Szkolna Olimpiada Sportowa dla uczniów klas I – III pod hasłem „Sport, zdrowie, przyjaźń”. W tym roku pogoda nas nie zawiodła, przez cały czas świeciło słońce. Celem spotkania była integracja dzieci, rodziców i nauczycieli. Drużyny składały się z rodziców i uczniów. Liczyła się szybkość, zręczność, siła oraz umiejętność współdziałania w zespole. Wszystkim kibicowały dzieci z oddziałów przedszkolnych.

   Po zakończeniu zawodów jury ogłosiło wyniki. Nagrodą były brawa i dyplomy dla każdego z uczestników. Było radośnie i zdrowo, bo na sportowo.

   1 czerwca uczniowie z klas IV- VI uczestniczyli w pikniku zorganizowanym z okazji Dnia Dziecka przez Spółdzielnię Mleczarską MLEKPOL. Dla dzieci przygotowano wiele atrakcji:  dmuchańce, warsztaty plastyczne, manualne, gry i zabawy sportowe oraz liczne konkursy z nagrodami. Pełni wrażeń z mile spędzonego dnia uczniowie wrócili do szkoły.

   Jak już wiemy owoce i warzywa są niezbędną częścią naszego codziennego jadłospisu. Każdy z nas powinien przynajmniej raz dziennie zjadać posiłek, w którym są  warzywa i owoce . Dlatego też w ramach programu ,,Owoce i warzywa w szkole’’ dzieci przedszkolne z grupy C w przebraniu za różne owoce i warzywa radośnie zaśpiewały i zatańczyły owocową piosenkę.

   1 czerwca 2017 r. okazji Dnia Dziecka uczniowie klas II z wychowawczyniami: II a – panią T. Lidner (kierownik wycieczki), II b - panią M. Tarnacką, II c – panią M. Ramotowską oraz panią E. Bogdan wyjechali na wycieczkę do Warszawy. W Warszawie z bliska zobaczyli zwierzęta żyjące w ZOO, Muzeum Wojska Polskiego i Starówkę. W drodze powrotnej zajechaliśmy do McDonald ’s. Pełni miłych wrażeń, wieczorem wróciliśmy do domu. Wyjazd ten na każdym uczestniku wycieczki wywarł duże wrażenie.

   31maja 2017 r. pani dyrektor Małgorzata Karwowska wręczyła półfinalistom konkursu kaligraficznego dyplomy, a uczniom, którzy w sposób szczególny wykazali się swoimi umiejętnościami kaligraficznymi nagrody książkowe.

 Półfinaliści i finaliści poszczególnych klas I-III

Kl. III c: Drobińska Amelia, Białous Klara, Mioduszewska Nina

Uczniom i wychowawcom kl. I-III bardzo dziękujemy i zapraszamy do udziału w IV konkursie kaligraficznym.

Gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów!                                                           

Organizatorzy: M. Tarnacka i M. Łepkowska oraz nauczyciele kształcenia zintegrowanego.

Znane są już wyniki tegorocznego konkursu Kangur Matematyczny. Z naszej szkoły troje uczniów zdobyło wyróżnienia. Są to: Tomasz Mioduszewski z klasy Vb, Julita Żebrowska z klasy VIa, Wojciech Cimochowski z klasy VIa.

22 maja o godz. 8.15 uczniowie z klas Vb, VIa i VIc wyjechali na trzydniowy wypoczynek do Ośrodka Agroturystycznego „Olszynka”.

Podróż do ośrodka szybko minęła. O godz. 9.00 wszyscy dotarli do celu. Poznali instruktorów, którzy zaprowadzili uczestników do miejsca zakwaterowania, do smerfnej osady. Panie nauczycielki i uczniowie byli zachwyceni. Podobały się smerfne domki oraz różnorodne krzewy i drzewa. Wszyscy czuli się jak w bajce.

Po zakwaterowaniu instruktorzy podzielili grupę na dwie drużyny. Pierwsza udała się na tor sprawnościowy. Ćwiczyła na równoważni, czołgała się, wspinała na górę z opon, przełaziła przez rurę. Druga w tym czasie strzelała z ASG.

Po smacznym obiedzie chętni poszli na paintball. Reszta grupy zaś trudziła się w parku linowym. Niemal wszystkim udało się pokonać wiszące przeszkody.

Po kolacji grano w sapera, a następnie bawiono się przy ognisku. Spodobała się zabawa w „PSYCHIATRYK”. Zjedzono kiełbaski. Na uczestników czekały nocne podchody. Grupa „uciekająca” pobiegła w głąb lasu, a potem na cmentarz. Trudno było ich znaleźć „poszukującym”, tym bardziej, że musieli wykonać wiele zadań: pompki, zamienić się butami, znaleźć Duży Wóz, przenieść dziewczyny „na barana”. Podchody zakończyły się o północy.

Następnego dnia czekały kolejne zajęcia w Zielonej Szkole. Najpierw uczniowie wspinali się na pajęczą siatkę, tzw. „pająka”. Najlepszy wynik osiągnął Tomek. Potem zdobywali ściankę wspinaczkową. Następnie wzięli udział w konkursie „Robin Everest”. Największą wieżę z czerwonych skrzynek zbudowała Julita.

Po obiedzie dzieci poszły na wycieczkę do sklepu. Tam zaopatrzyły się w słodycze, owoce, lody i napoje. Wieczorem uczniowie spotkali się obok pobliskiego wzgórza porośniętego lasem. Stąd zjeżdżali w dół tyrolką. Zjazd budził wiele emocji. Nocną porą bawili się przy muzyce. Wiele radości dostarczyły zabawy: tańce, powtarzanki, limbo.

Pobyt w ośrodku się kończył. W środę uczestnicy posprzątali domki, wynieśli śmieci, spakowali się. Odbyły się ostatnie zajęcia, min. gry zespołowe. Około godz. 15.30 przyjechał autobus i uczniowie wraz z opiekunami wrócili do Szczuczyna.

To przepiękne miejsce zostanie w pamięci każdego z nich.

  W środę 10 maja 2017 roku o godz. 11.00 w sali konferencyjnej Urzędu Miejskiego w Szczuczynie odbyło się posiedzenie MRM. Członkowie, przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radnego, złożyli ślubowanie o treści:  „Ślubuję uroczyście obowiązki członka Młodzieżowej Rady Miejskiej w Szczuczynie sprawować zgodnie z prawem, godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro reprezentowanej przeze mnie młodzieży.”

Radni Młodzieżowej Rady Miejskiej I kadencji ze Szkoły Podstawowej w Szczuczynie:

1. Kuczyński Jakub – Szczuczyn, klasa V b   

2. Mioduszewski Tomasz – Szczuczyn, klasa V b

3. Niebrzydowski Hubert – Szczuczyn, klasa VI b    

4. Zadrożny Maciej – Szczuczyn, klasa VI a   

Zdjęcia udostępnione dzięki uprzejmości p. Stanisława Orłowskiego.

   Dnia 18 maja 46 uczniów klas trzecich z opiekunami: ks. Arturem Dobrzyńskim, p. Teresą Owsianko, p. Teresą Laskowską i p. Darosławą Wojciechowską wzięło udział w pielgrzymce dziękczynnej do Sanktuarium Eucharystycznego w Sokółce i Świętej Wodzie.

   W Sokółce ksiądz Artur Dobrzyński odprawił Mszę Św. W homilii celebrans przedstawił historię tego miejsca i wyjaśnił cel naszej pielgrzymki. Następnie dzieci adorowały Pana Jezusa wystawionego w Najświętszym Sakramencie i w zakrwawionej Hostii.

    Kolejnym miejscem pielgrzymki była Święta Woda. Poznaliśmy historię tego sanktuarium, zwiedziliśmy „górę krzyży” oraz nabraliśmy wody z cudownego źródełka.

    W drodze powrotnej w Białymstoku zajechaliśmy do McDonald ’s. Pełni wrażeń ok. godz. 16:00 wróciliśmy do domu.

   W piątek 26.05.2017 r. wszyscy ubrani byli na niebiesko.

   Najważniejszymi gośćmi w szkole były Mamy naszych uczniów. Punktualnie o godzinie 10:00, przewodnicząca Samorządu Uczniowskiego Julita Żebrowska i jej zastępca Tomasz Mioduszewski złożyli życzenia wszystkim Mamom w dniu ich święta. Członkowie SU Jakub Kuczyński i Kamil Perzanowski zagrali dwa utwory muzyczne, rozpoczynając tym samym „Koncert dla Mamy” przygotowany przez uczniów klas 0 - III.

    Rodzice spotkali się z panią psycholog Bożeną Perkowską, tematem rozmowy było budowanie relacji w rodzinie. Mamy podziwiały „Mega laurki” wykonane przez dzieci oraz plakaty o tematyce profilaktycznej. Uczniowie odebrali dyplomy za aktywny udział w działaniach podczas Szkolnego Tygodnia Profilaktyki.

   Przedstawiliśmy również prezentację multimedialną z działań zrealizowanych w bieżącym roku szkolnym.

Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego

- Ewa Dobrzycka i Barbara Milewska

25.05.2017r. w czwartek, uczniowie przyszli do szkoły ubrani na żółto.

   Pani psycholog Monika Paluszkiewicz spotkała się z klasami VI b i VI c. Rozmawiała z nimi na temat: „Bezpieczni w Sieci”. Natomiast przedstawiciele policji: st. sierż. Sylwia Gosiewska i pani Grażyna Rodzeń przeprowadziły pogadankę z klasami czwartymi i szóstymi na temat: „Cyberprzemoc”.

   W klasach młodszych pielęgniarka szkolna pani Lidia Pieścik rozmawiała z dziećmi jak dbać o swoje zdrowie. Wychowawcy klas I-III przeprowadzili warsztaty „Znam telefony alarmowe”, plakaty uczniów z czytelnymi numerami rozwieszono na korytarzu szkolnym.

Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego

- Ewa Dobrzycka i Barbara Milewska

   W środę 24.05.2017 dominującym kolorem w ubiorze była biel. Przedstawiciele klas I-III oraz IV-VI wzięli udział w konkursie „Savoir vivre na co dzień”.

   Uczniowie klas IV-VI uczestniczyli w warsztatach pierwszej pomocy z ratownikiem medycznym Piotrem Zdańkowskim – abolwentem naszej szkoły oraz prezesem OSP w Szczuczynie Robertem Łepkowskim.

Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego - Ewa Dobrzycka i Barbara Milewska

   We wtorek 23.05.2017 w stroju uczniów dominował kolor zielony. Nauczyciele realizowali temat przyjaźni z Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł. Uczniowie przygotowali prace plastyczne i literackie na konkurs: „Na skrzydłach przyjaźni”.

   Zajęcia wychowania fizycznego w klasach czwartych przebiegały tego dnia w formie zawodów ze szczególnym zwróceniem uwagi na uczciwą rywalizację. W klasie IVb pod kierunkiem pana Ireneusza Parypy odbyły się zawody w lekkiej atletyce dziewcząt w dwóch dyscyplinach:

Bieg na 60 m:    I miejsce Julia Skibniewska,   II miejsce Zuzanna Zalewska,   III miejsce Martyna Sawicka

Rzut piłeczką palantową:   I miejsce Zuzanna Zalewska,  II miejsce Martyna Sawicka,  III miejsce Julia Januszewska, Nikola Sokołowska i Amelia Niebrzydowska

   Chłopcy w klasie IVb rywalizowali ze sobą w biegach z przeszkodami pod kierunkiem pana Artura Dobrzyckiego. Miejsce I wywalczył Wiktor Walendzik,  II miejsce Michał Skowron,  III miejsce Daniel Sitek.

   Chłopcy z klasy IVa zmierzyli się ze sobą w siatkówce. Za wspaniałą sportową rywalizację nauczyciel wychowania fizycznego – pan Krzysztof Jaworowski nagrodził obydwa zespoły.

   Wychowawcy klas młodszych prowadzili gry i zabawy zespołowe „Jak się bawić? W co się bawić?”. Szkolny plac apelowy ozdobiły piękne rysunki dzieci z klas I-III, ich zadaniem było stworzenie symbolu przyjaźni. Największą atrakcją dla dzieci było malowanie twarzy przez przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego podczas przerw szkolnych.

Członkowie Samorządu Uczniowskiego zorganizowali również kiermasz z okazji Dnia Mamy.

Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego

- Ewa Dobrzycka i Barbara Milewska

     Poniedziałek 22.05.2017 r. w ramach Szkolnego Tygodnia Profilaktyki przebiegał pod hasłem: DZIEŃ SZKOŁY BEZ PRZEMOCY.

     W tym dniu uczniowie ubrani byli na czerwono. Wychowawcy klas I-III przeprowadzili warsztaty na temat: „Przyjaźń – tak, przemoc – nie”, uczniowie wykonali prace plastyczne.

    Pogadanki na tematy: „Przemoc i odpowiedzialność prawna nieletnich”, „Niebezpieczeństwo uzależnienia” z uczniami klas IV-VI przeprowadzili: p. Grażyna Rodzeń z KPP w Grajewie oraz dzielnicowy asp. szt. Jarosław Zieliński. Uczniowie klas IV-VI wykonali również plakaty pod hasłem: „Przyjaźń – tak, przemoc – nie”.

   O godzinie 11:35 wypuściliśmy w powietrze czerwone baloniki z hasłami przeciwko przemocy.

Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego:

Ewa Dobrzycka i Barbara Milewska

   W dniu 11.05.2017r. uczniowie Szkoły Podstawowej w Szczuczynie w nagrodę za aktywny udział w życiu klasy i szkoły pojechali do Białegostoku. W Uniwersyteckim Centrum Przyrodniczym podziwiali wystawy: świat zwierząt północno-wschodniej Polski, skamieniałości z osadów polodowcowych, faunę mórz podzwrotnikowych i wiele innych ciekawych eksponatów przyrodniczych.

   Następnie wszyscy udali się na Stadion Miejski Jagiellonii, gdzie pod kierunkiem przewodnika zwiedzali ten interesujący szczególnie dla chłopców nowoczesny obiekt sportowy.

   Wszyscy wrócili z wycieczki bardzo zadowoleni. Zachęcamy do obejrzenia wystaw na Uniwersytecie Białostockim, które wywarły na nas duże wrażenie.

     Dnia 25.04.2017r. klasy szóste uczestniczyły w warsztatach na temat: "Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. Respektowanie norm społecznych" prowadzone przez p. Magdalenę Kakarenko – psychologa, trenera.

     Głównym celem warsztatów było przekazanie uczniom wiedzy o wartościach i postawach, na których oparte jest nasze społeczeństwo oraz pokazanie sensu istnienia norm społecznych. Dopełnieniem warsztatów było promowanie książki jako źródła wiedzy o wartościach i postawach.

Organizatorem warsztatów było Polskie Centrum Profilaktyki z Krakowa.

                  30 marca 2017r. w ramach programu "Owoce i warzywa  w szkole” firma Sebex zorganizowała w naszej szkole pokaz kulinarny, podczas którego przedstawiciele firmy przygotowali koktajle z mleka, bananów i truskawek bez dodatku cukru. Przeprowadzili też pogadankę nt. zdrowego odżywiania, omówili znaczenie owoców, warzyw i nabiału w zdrowej diecie. Na pokaz oraz degustację zaproszono dzieci z oddziałów przedszkolnych i uczniów klas I–III.

             W dniu 28.03.2017r. odbyło się kolejne spotkanie muzyczne prowadzone przez muzyków z Agencji Artystycznej „MAT” z Olsztyna. Celem comiesięcznych zajęć jest przybliżenie uczniom budowy i brzmienia instrumentów muzycznych oraz przekazanie wiedzy o muzyce. Elementem mobilizującym do czynnego udziału dzieci w spotkaniach są konkursy z nagrodami. Tym razem odbył się Konkurs Wokalny, który wygrała Julia Jagusz z oddziału przedszkolnego 0c. Gratulujemy!

W marcu 2017r.  dzieci z oddziału  przedszkolnego Ob  przystąpiły  do realizacji Programu Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej „Czyste powietrze wokół nas” ogłoszonego przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Program ma charakter profilaktyczny, skierowany do dzieci w wieku przedszkolnym jak też wychowawców, rodziców i opiekunów.

Jego głównym założeniem jest ochrona dzieci przed szkodliwym wpływem dymu tytoniowego, a w szczególności wykształcenie u dzieci świadomej postawy ochrony własnego zdrowia w sytuacjach, gdy są skazane na bezpośredni kontakt z palącymi.

Cele podejmowanych działań:

• zwiększenie poziomu wiedzy nt. szkodliwości aktywnego i biernego palenia,
• wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy,
• zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub gdy dorośli palą przy nich tytoń.

Koordynatorką programu „Czyste powietrze wokół nas”  jest pani Teresa Galińska.

            23 marca 2017 r. uczniowie klas IIa i IIIc pojechali na wycieczkę do Białegostoku. Najpierw odwiedzili ZOO. Najbardziej podobały się brązowe świnki wietnamskie. Dzieci mogły je karmić, ponieważ przy ogrodzeniu było pudełko z marchewkami i jabłuszkami. W ogrodzie spotkały też inne rzadkie zwierzęta: muflona, lamę, jaka, niedźwiedzia, garbonosa. Podziwiały łabędzie, pawia, puchacze, puszczyki.

            Następnie udały się na zajęcia interaktywne pt. „Mistrzowie portretu” do Muzeum Podlaskiego mieszczącego się w zabytkowym Ratuszu. Wędrując po muzealnej galerii oglądały obrazy z kolekcji. Na koniec każdy uczestnik zajęć namalował jeden z poznanych typów portretów.

            Wycieczkę zorganizowała pani T. Lidner, opiekę nad uczniami sprawowały panie: T. Laskowska, M. Jaworowska i D. Wojciechowska.

        Przygoda z biblioteką dla uczniów klasy I rozpoczęła się już w październiku. Wiele osób  korzystało z  księgozbioru. Jednak to dzisiaj uczniowie złożyli uroczyste przyrzeczenie, „że będziemy książki kochać, krzywdy zrobić im nie damy”. W świat książki pierwszaków wprowadziły uczennice klasy IVb w pięknej części artystycznej. W prezencie „nowi” czytelnicy otrzymali pamiątkowy dyplom pasowania na czytelnika, zakładki do książek, listy dla rodziców promujące czytelnictwo i czytanie dla dzieci. Całą uroczystość uświetnił występ uczniów klasy IIc w przedstawieniu pt. „Tuwimowska lokomotywa”.
       Podczas uroczystości koronowany  został najlepszy czytelnik w naszej szkole ucz. kl.I KAMIL SIKORSKI, który przeczytał 213 książeczek.

                                                                       Bibliotekarz: Darosława Wojciechowska

Marzanno, marzanno, ty zimowa panno! Dziś cię spalimy, bo wiosnę witamy! Tymi słowami dnia 21.03.17r dzieci z oddziałów przedszkolnych gr. 0a, 0b i 0c pożegnały zimę i powitały wiosnę.
Wychowawczynie oddziałów przedszkolnych.

”Mój bezpieczny świat” to projekt edukacyjny, w którym uczestniczyli wszyscy uczniowie SP w Szczuczynie.

Zajęcia zostały przeprowadzone przez przedstawicieli firmy UL International Polska Sp. z o. o. z Warszawy ( jednym z prowadzących był absolwent naszej szkoły – p. Przemysław Karwowski). Tematyka zajęć w poszczególnych klasach dotyczyła:  cyberprzemocy, bezpieczeństwa w sieci i podróży, zapobiegania chorobom zakaźnym. Uczniowie zapoznali się z pracą w laboratoriach UL badających bezpieczeństwo urządzeń, których używamy na co dzień. Po egzaminie wszyscy uczniowie otrzymali certyfikaty ukończenia kursu oraz upominki.

Uczniowie klasy IIa wraz z wychowawcą Teresą Lidner pożegnali „Zimę” a powitali „Wiosnę”.

  17 marca wręczono uczniom nagrody i dyplomy za udział w konkursie plastycznym pod hasłem: „Przemoc w domu nie służy nikomu”. Celem konkursu było uświadomienie dzieciom istnienia zjawiska przemocy, dostrzegania problemu w otoczeniu rówieśniczym, sytuacjach rodzinnych, sąsiedzkich, szkolnych, a także literaturze, telewizji oraz w grach multimedialnych. Poprzez różne działania, między innymi konkurs, chcemy promować zachowania pozytywne oraz utrwalić postawy zdecydowanego przeciwstawiania się przemocy.

Prace konkursowe oceniała komisja w składzie: Stanisława Piwko, Darosława Wojciechowska, Barbara Milewska, Ewa Dobrzycka. Przydzielono miejsca w dwóch kategoriach wiekowych:

Klasy drugie:

I miejsce - Julia Gede kl. IIb

II miejsce – Emilia Trojanowska kl. IIb

III miejsce – Weronika Trojanowska IIc, Wiktoria Trojanowska IIc

Klasy trzecie:

I miejsce – Kornelia Witkowska IIIc, Oliwia Siemion IIIc,

II miejsce – Nicola Jurczykowska IIIc, Natalia Kaliszewska IIIc, Julia Łaguna IIIc

III miejsce – Klara Białous IIIc

Wyróżnienie - Amelia Drobińska IIIc

Uczniowie otrzymali nagrody rzeczowe oraz dyplomy, które wręczyła p. dyrektor Małgorzata Karwowska oraz p. Dorota Łaguna – kierownik OPS i p. Janusz Marcinkiewicz – przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Gminy Szczuczyn.

Konkurs zorganizowany został przez pedagoga szkolnego przy współpracy z Zespołem Interdyscyplinarnym Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Gminy Szczuczyn oraz Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Szczuczynie. Do organizacji konkursu włączył się również Samorząd Uczniowski.

Dziękujemy sponsorom za zakup nagród dla uczniów.

Ewa Dobrzycka – pedagog szkolny

13.03.2017 r. ucz. kl. III c zaprezentowali społeczności szkolnej przedstawienie teatralne „Jaś i Małgosia uczą oszczędzania". W oparciu o fabułę baśni młodzi aktorzy zachęcali wszystkich uczniów naszej szkoły do systematycznego oszczędzania. Członkami Szkolnej Kasy Oszczędności zostały Baba Jaga i Kopciuszek. Ważnym przesłaniem przedstawienia było wskazanie, że systematyczne oszczędzanie i mądre gospodarowanie finansami przyczyniają się do realizacji marzeń.

Występ cieszył się ogromnym zainteresowaniem zgromadzonej publiczności - dzieci, nauczycieli, a także rodziców. Przygotowany został przez P. T. Laskowską i P. Celinę Poredę.

Gościem honorowym był prezes Banku Spółdzielczego w Szczuczynie – P. Mirosław Rainko.

9.03.2017 r. odbył się konkurs z wiedzy bankowej. Wzięli w nim udział uczniowie z klas VI. Konkurs przebiegał na zasadach zbliżonych do telewizyjnego turnieju „Jeden z dziesięciu”.

Zwyciężyła Natalia Bogdan, II miejsce zajął  Maciej Zadrożny, III miejsce - Oliwia Żurawska. Wszyscy są uczniami klasy VIa.

Nad prawidłowym przebiegiem konkursu czuwała komisja w składzie: P. Małgorzata Karwowska, P. Irena Markowska  i P. Mirosław Rainko.

Nagrody książkowe wszystkim uczestnikom konkursu ufundował prezes Banku Spółdzielczego w Szczuczynie.

            W dniu 8 marca chłopcy przygotowali krótką inscenizację poświęconą koleżankom z klasy. Składały się na nią piękne życzenia i stosowne wierszyki. Następnie każdy z nich podarował niespodziankę. Prezenciki te wykonali w tajemnicy przed dziewczynkami.

            10 marca miłe podarki otrzymali również chłopcy. Dzieci były bardzo wesołe, zadowolone i uśmiechnięte, gdy na koniec pojawił się tort.

            W przygotowaniu obu dni świątecznych pomogła Rada Rodziców.

B. Januszewska

        8 marca 2017r. uczniowie kl. IIc pod opieką wych. P. Marii Ramotowskiej zaprezentowali umiejętności teatralne  swoim mamom i babciom. Wystawili spektakl pt. „ Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków” Babcie i mamy były bardzo wzruszone. Uroczystość zakończona została życzeniami i słodkim poczęstunkiem.

W dniach od 6 do 10 marca uczniowie kl. IIIa zdobywali wiedzę na temat środowiska, w którym żyją. Żeby lepiej je poznać, zajęcia oparte były na doświadczeniach i obserwacji. W trakcie zajęć dyskutowali i wyciągali odpowiednie wnioski.

B. Januszewska

 W dniu 2 III odbył się konkurs czytelniczy ze znajomości lektury „Zaczarowana zagroda”. Spośród 55 uczestników 11 uczniów uzyskało maksymalną ilość punktów. Gratulujemy!

            28 lutego naszą szkołę odwiedziła była uczennica, pani Edyta Orłowska. Jest ona fizjoterapeutką. Podczas spotkania z uczniami pokazała i omówiła podstawowe skrzywienia kręgosłupa. Zwróciła uwagę na zapobieganie wadom układu kostnego. Ważną sprawą jest właściwy dobór biurka i krzesła podczas pracy umysłowej, dużą rolę odgrywa też zdrowe odżywianie. Uczniowie byli bardzo zainteresowani spotkaniem. Zadawali pytania.

Spotkanie uświadomiło im, jak należy dbać o kręgosłup, aby jak najdłużej cieszyć się życiem.

 Na ten dzień czekają wszystkie łakomczuchy. Dostępne przez cały rok pączki, właśnie w Tłusty Czwartek smakują wyjątkowo! Dlatego nasz Samorząd Uczniowski z tej okazji zorganizował cukierenkę. W sprzedaży były: pączki, chrusty, róże karnawałowe i różne słodkie ciasta. Zainteresowanie było bardzo duże.

Bardzo gorąco dziękujemy uczniom i ich rodzicom za zaangażowanie.

Klasa II c pod opieką wych. M. Ramatowskiej przygotowują pyszne, zdrowe sałatki owocowe.

17 lutego 2017r. uczniowie klas III pisali dyktando, które zawierało wiele pojęć z dziedziny bankowości. Bezbłędnie dyktando napisały uczennice kl. III c: Amelia Drobińska i Nikola Jurczykowska. Gratulujemy!

16 lutego 2017 roku uczniowie klasy III b  w ramach programu „ Owoce i warzywa w szkole” przedstawili inscenizację  pt.: „W krainie zdrowia”. Zachęcali koleżanki i kolegów do zdrowego odżywiania się. Podkreślali walory owoców i warzyw.
Uczniów przygotowała wychowawczyni - Pani Grażyna Kalinowska.

Szkoła jest bardzo ważnym – obok domu rodzinnego – miejscem w życiu dziecka, w którym spędza ono dużą część dnia. Wyniesione ze szkoły wzorce zachowań, w tym te dotyczące zdrowego stylu życia i odżywiania często wpływają na ukształtowanie się postaw utrzymujących się nawet przez całe dorosłe życie. Wprowadzenie u dzieci od najmłodszych lat właściwej, zróżnicowanej diety, bogatej w owoce i warzywa, może w znaczącym stopniu wpłynąć na zachowanie dobrego zdrowia przez całe życie oraz ograniczyć ryzyko nadwagi czy wręcz otyłości. Właściwe odżywianie jest niezbędne zarówno dla rozwoju fizycznego, jak i umysłowego dzieci: zwiększa ich odporność oraz wpływa korzystnie na możliwość koncentracji. Dieta bogata w owoce i warzywa dostarcza dzieciom energii do nauki, ale także odpowiednich witamin i składników mineralnych, niezbędnych w trakcie dużego wysiłku, jakim jest nauka w szkole, sprzyja więc osiąganiu dobrych wyników.

W dniu 15.02.2017r. w ramach propagowania wśród dzieci zdrowych nawyków żywieniowych dzieci z oddziału przedszkolnego 0c kolorowały obrazki przedstawiające owoce i warzywa.

   14 lutego w naszej szkole odbyły się walentynki. Na dolnym korytarzu sprzedawane były kartki, w większości wykonane przez uczniów,  i  balony w kształcie serca. Funkcjonowała także poczta walentynkowa. Każdy zainteresowany mógł kupić pocztówkę, kopertę i za symboliczną opłatą  wysłać życzenia komuś bliskiemu, lubianemu. Na przerwach  stoisko cieszyło się ogromnym zainteresowaniem. Poczta walentynkowa miała pełne ręce roboty. W czasie lekcji szkolni listonosze wręczali przesyłki zadowolonym adresatom.

  Tego dnia obowiązywała również w naszej szkole pewna reguła. Uczeń, który miał w swoim stroju czerwony element, nie mógł otrzymać oceny niedostatecznej.  Nie było tego dnia żadnych kartkówek i sprawdzianów.

    Uczniowie zakończyli lekcje w dobrych humorach, byli zadowoleni z atrakcji przygotowanych przez Samorząd Szkolny i ich opiekunów. Na pewno za rok, 14 lutego, również będzie wesoło i kolorowo.

Sekretarz Samorządu Szkolnego

       9 lutego 2017 r. w klasie II b w obecności przybyłych rodziców odbyły się klasowe eliminacje piosenki pt. ,,Instrumenty”- Agencji Artystycznej ,,MAT” do finału klas drugich, który odbył się 14 lutego 2017 r. Wykonawców oceniało jury. Pracy komisji przewodniczyła wychowawczyni M. Tarnacka. Uczniowie ładnie prezentowali się, śpiewając solo z podkładem muzycznym. Każdy wykonawca był nagrodzony gromkimi brawami. Komisja po trudnej naradzie orzekła werdykt. Oto on: I miejsce – Julia Sawicka, II miejsce-Kuba Kruszyński i III miejsce Emilia Trojanowska. Zwyciężczyni eliminacji klasowych zajęła w finale II miejsce. Gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów.

Polska pierwszych Piastów.

     Kolejna grupa uczniów klas czwartych uczestniczyła w programie wychowawczo – profilaktycznym pt. „Wyspa Szczęścia”. Podczas zajęć uczniowie rozwijali swoje umiejętności prospołeczne – komunikowania się, współpracy w grupie, wzajemnego zrozumienia. Ustalali hierarchię swoich wartości. Uczyli się również sposobów nieagresywnego rozwiązywania konfliktów. W tym roku Certyfikat otrzymało 10 uczniów systematycznie uczęszczających na zajęcia. Program opracowała i prowadziła Ewa Dobrzycka – pedagog szkolny.

Zajęcia kulinarne - prezentacja i degustacja.

Uczniowie klas IIIc i IVa Szkoły Podstawowej w Szczuczynie pod kierunkiem p. Teresy Laskowskiej i p. Cecylii Poreda przygotowali inscenizację bożonarodzeniową pt.: "Pokłońmy się Jezusowi.

W trosce o bezpieczeństwo naszych uczniów, każdego roku przed feriami organizujemy pogadanki na temat rozsądnego korzystania z uroków zimy. W tym tygodniu gościliśmy przedstawicieli Wydziału Prewencji KPP w Grajewie – p. Grażynę Rodzeń oraz kom. Joannę Kiluk. Panie szczegółowo omówiły zagrożenia, w klasach starszych uwzględniły również ważny temat cyberprzemocy.

18 stycznia 2017 roku w naszej szkole odbyła się choinka szkolna dla najmłodszych uczniów. Zabawę prowadzili i uatrakcyjniali aktorzy Teatru „Magik” z Białegostoku.

Po raz kolejny uczniowie Szkoły Podstawowej w Szczuczynie brali udział w ogólnopolskiej akcji „Góra Grosza” organizowanej przez Towarzystwo Nasz Dom. Wspólnie uzbierali13412monet, które ważyły 28,7kg. Najwięcej zebrały dzieci z oddziału przedszkolnego 0 „b” – 3361 sztuk. Akcję przeprowadzili nauczyciele świetlicy szkolnej. W liczeniu pieniędzy pomagał Samorząd Szkolny.

Uczniowie klasy VI a zorganizowali kiermasz wypieków. Smaczne ciasteczka, kremówki, bezy i pierniki cieszyły się powodzeniem wśród kupujących. Dochód ze sprzedaży przekazali na XVI edycję akcji "SZLACHETNA PACZKA". Uczniowie cieszą się, że pomogli ubogim. Działania ich nagrodzono DYPLOMEM WALECZNOŚCI.

5.01.2017r. dzieci  z klas 0-III po raz drugi uczestniczyły w degustacji soków ze świeżo wyciskanych owoców i warzyw. Zajęcia przeprowadziły panie z firmy SEBEX, która dostarcza do naszej szkoły owoce i warzywa w ramach programu” Owoce i warzywa w szkole”.

Dzień Pluszowego Misia w klasie II c, to lektura „Przygód Misia Uszatka” i piękne plakaty wykonane pod opieką wychowawcy Pani M. Ramotowskiej.

Uczniowie naszej szkoły, klasy IV-VI wzięli udział w III Konkursie Szopek i Stroików Bożonarodzeniowych. Konkurs został zorganizowany pod patronatem Jego Ekscelencji Biskupa ks. Janusza Stepnowskiego. Z naszej szkoły wytypowano siedem szopek i siedem stroików. Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród laureatom odbyło się 21.12.2016r. w Zespole Szkół Stowarzyszenia Wsparcia Edukacji i Rynku Pracy im. Stanisława Staszica w Łomży.

Wyróżnienie w kategorii szopek zdobyła ucz. kl. VI b Wiktoria Nietupska. Dyplomy otrzymali: Natalia Bogdan i Martyna Kowalewska kl. VI a, Lena Galińska kl. IV a, Zuzanna Zalewska i Daniel Sitek kl. IV b, Amelia Niebrzydowska kl. IV b, Marlena Laszczkowska i Karolina Sobolewska kl. V a, Natalia Nagel kl IV a.

Dyplomy w kategorii stroik otrzymali: Amelia Dzięgielewska kl. III b, Tomasz Mioduszewski kl. V b, Mikołaj Ziental kl. V b, Kamil Perzanowski kl. VI b, Oliwia Kaliszewska kl. IV a, Adrian Dylewski kl. IV b, Sara Dzięgielewska kl. V b.

Opiekunami tych uczniów są katecheci: ks. Robert Zieliński, p. Cecylia Poreda, Teresa Owsianko, p. Artur Dobrzycki.

W dniu 21 grudnia odbyło się spotkanie opłatkowe klasy VI a. Na tegorocznej wigilii śpiewaliśmy kolędy, a uroczystość umilił nam koncert uczennic Państwowej Szkoły Muzycznej w Szczuczynie. Podzieliliśmy się opłatkiem i złożyliśmy świąteczne i noworoczne życzenia. Spotkanie upłynęło w przyjemnej i miłej atmosferze.

    Święta Bożego Narodzenia to najpiękniejsze święta w roku: rodzinne, pełne ciepła i miłości. W środę 21 grudnia w kl. II b odbyło się klasowe spotkanie opłatkowe.  W przedświątecznej, pełnej radości atmosferze i w obecności przybyłych gości uczniowie zaprezentowali przedświąteczny program przypominający tradycje wigilijne i świąteczne. Nie zabrakło również modlitwy, łamania się opłatkiem, życzeń oraz wspólnego śpiewania kolęd.

W dniach 13 i 15 grudnia w naszej szkole odbył się kiermasz zorganizowany przez uczniów klasy VI a. Sprzedawaliśmy wykonane własnoręcznie ozdoby świąteczne m. in. piękne choinki, bombki, stroiki, kartki bożonarodzeniowe i mikołaje. Kiermasz cieszył się dużym zainteresowaniem wśród kupujących, zarówno uczniów i ich rodziców, jaki i nauczycieli. Dochód ze sprzedaży zasilił fundusz klasowy. Niemal wszystko zostało sprzedane.

Prezent Mikołajkowy ufundowany przez Radę Rodziców.

1 grudnia 2016 r. w klasie II c upłynął pod znakiem mozolnej pracy nad plakatami do konkursu organizowanego przez MDK w Szczuczynie „Mój Mikołaj”. 

III miejsce zajął uczeń Krystian Sazykin.

Wyróżnienie otrzymała Patrycja Chmielewska.

Nad pracą uczniów czuwała wychowawczyni Pani M. Ramotowska.

Dziękujemy Ci, Mikołaju!

Kultywując tradycje mikołajkowe 6 grudnia 2016 r. uczniów klasy II b odwiedził Mikołaj, obdarowując wszystkich prezentami. Uczniowie, wykazując się talentem aktorskim, zrewanżowali się niecodziennemu gościowi i licznie przybyłym rodzicom krótką częścią artycztyczną o tematyce mikołajkowej.
Był to naprawdę miły i niezapomniany dzień. Dziękujemy i zapraszamy za rok!

Już od kilku lat w ostatnim tygodniu listopada uczniowie naszej szkoły uroczyście obchodzą Święto Chleba,.

W dniu 29 listopada klasy czwarte: a i b pojechały do Grabowa. Zwiedziły piekarnię, oprowadzeni przez jej właściciela, pana Mieńkowskiego. Uczniowie uczestniczyli w warsztatach piekarskich, piekli świąteczne pierniczki oraz rogaliki z niespodzianką. Na pamiątkę otrzymali kilkadziesiąt bochenków chleba na szkolne Święto.

Tego dnia w szkolnej kuchni klasa V a piekła chleb na zakwasie wg przepisu wychowawczyni, p. B. Kuczyńskiej. Pachnącymi i bardzo smacznymi bochenkami chleba poczęstowano nauczycieli, p. Burmistrza, ks. Proboszcza, przyjaciół szkoły.

W piątek 2 grudnia klasa V b zaprezentowała wspaniałą inscenizację "Od ziarenka do bochenka". Nagrodzono ją rzęsistymi brawami. Bardzo podobały się wesołe piosenki, wiersze w wykonaniu artystów z kl. V b.

 W dniu 10.11.2016 r.  odbyły się niezwykłe urodziny- swoje święto obchodziła Marchewka!

            Wszystkie dzieci z oddziału przedszkolnego Ob  w tym dniu przebrane były za różne  warzywa i owoce, a wychowawczyni p. Teresa Galińska przygotowała dla nich mnóstwo „marchewkowych” konkursów, prac plastycznych i zabaw.

            Celem było promowanie spożywania warzyw i owoców. Dzieci dowiedziały się,  jakie wartości odżywcze posiada marchewka. Wszystkie działania w tym dniu związane były tematycznie z marchewką. Wspólnie z rodzicami dzieci uczestniczyły w przyjęciu urodzinowym. Rodzice upiekli dzieciom pyszne marchewkowe ciasto, zrobili sok marchewkowy oraz inne zdrowe przekąski.

23 listopada uczniowie edukacji wczesnoszkolnej wzięli udział w zabawie andrzejkowej. Wszyscy świetnie się bawili, a do domu wrócili pełni wrażeń i emocji.

B. Januszewska

"Nie proś świata, aby zmnienił się na lepsze, to Ty zmień się pierwszy".

ANTONY DE MOLLO

Na zajęciach odbył się panel dyskusyjny nt. chęci niesienia pomocy i działania na rzecz innych.

B. Januszewska

Uchwalone w roku 1973 w Stanach Zjednoczonych święto było wezwaniem do pokoju - Światowy Dzień Życzliwości i Pozdrowień. W szkole obchodzimy je pod nazwą Dzień Życzliwości, propagując wartości takie jak: wzajemny szacunek, tolerancja, chęć niesienia pomocy i  działania na rzecz innych.

W poniedziałek 21 listopada w naszej szkole dominował kolor żółty. Panowała radosna i przyjazna atmosfera. Przedstawiciele klas IV-VI wzięli udział w debacie na temat „Przejawy życzliwości w społeczności szkolnej”. Mądre uwagi uczniów oraz wyciągnięte z dyskusji wnioski postaramy się wdrożyć, by poprawić relacje między uczniami. Dla chętnych uczniów z klas I-III zorganizowaliśmy warsztaty plastyczne „Życzliwi są wśród nas”. Wychowawcy prowadzili rozmowy w klasach na temat życzliwości, tolerancji, młodsi uczniowie wykonywali również prace plastyczne.

Otworzyliśmy w szkole „Cukierenkę życzliwych serc”. Dzięki talentom kulinarnym Mam naszych uczniów mogliśmy zorganizować sprzedaż domowych wypieków. Ciasta były przepyszne, chętnych do kupowania i ofiarowania, nawet większych kwot niż zakup ciastka, wielu. Zebrane pieniądze będą przeznaczone na cele charytatywne – dla uczniów naszej szkoły potrzebujących pomocy. Zgromadzone fundusze zostały wpłacone na książeczkę SKO – tytułem Szkolne Pogotowie Finansowe.

Ulicami miasta przeszli nasi harcerze oraz zuchy rozdając przechodniom serduszka z mottem   „Znajdź się wśród życzliwych”. Odwiedzili oni również miejscowe instytucje wręczając słoneczniki wykonane z kolorowej bibuły.

Podziękowania za współpracę kieruję do wszystkich zaangażowanych nauczycieli, rodziców oraz sponsorowi za sfinansowanie materiałów papierniczych.

Organizator: Ewa Dobrzycka – pedagog szkolny

10. listopada w klasie III a i III b odbyły się zajęcia pt. "Strofy o Ojczyźnie". Uczniowie wzięli też udział w akademii szkolnej poświęconej Narodowemu Świętu Niepodległości pt. "Bądź dumny - jesteś Polakiem".

W tym dniu uczniowie klas I - III uczestniczyli w audycji muzycznej MAT z Olsztyna pt. "Noc na Łysej Górze".

            Dnia 8 listopada kl. Via razem z wychowawcą zorganizowała kiermasz słodkości i wypieków domowych. Uczniowie i pracownicy chętnie odwiedzali nasze stoisko ze smakołykami. Dochód ze sprzedaży zostanie przeznaczony na „Szlachetną paczkę”, by sprawić potrzebującym prezent na gwiazdkę.

10.11.2016r. - Wycieczka uczniów klasy II b do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.

Organizator wycieczki: Teresa Lidner

Opiekunowie: Maria Jaworowska, Monika Kalinowska

Uczniowie obejrzeli spektakl w Teatrze Robotycznym pt. „O królewiczu Ferrycym i królewnie Krystali.” Wyjątkowość  tego miejsca polega na tym, że w przeciwieństwie do tego typu obiektów, każdy eksponat można, a nawet należy dotknąć, aby go ożywić i poznać jego działanie. Dzieci doskonale się bawiły podczas różnych eksperymentów fizycznych.

W dniach 24-28 października 2016, Szkoła Podstawowa w Szczuczynie, w ramach międzynarodowego programu wymiany AISEC, miała okazję gościć mieszkankę Kolumbii (Ameryka Południowa). Pani Laura Sofia Mesa Estrada przez cały tydzień prowadziła z uczniami naszej szkoły zajęcia kulturowe dotyczące kraju, z którego pochodzi. Swoją prezentację zaczęła od kilku istotnych faktów geograficznych i historycznych, m.in. położenia Kolumbii, klimatu, znaczenia kolorów znajdujących się na fladze. Następnie opowiadała o tym, jak wygląda życie w Kolumbii, jakie są tradycyjne stroje, tańce, muzyka, popularne jedzenie. Zachęcała uczniów do odwiedzenia jej kraju, pokazała materiały wideo i zdjęcia z wielu ciekawych miejsc w Kolumbii, opowiedziała o swoim mieście Medellin, Bogocie - stolicy Kolumbii, Amazonii i wielu innych osobliwościach przyrodniczych, których w Ameryce Południowej nie brakuje. Brazylia i Kolumbia to najbardziej bioróżnorodne państwa na świecie, znajduje się tam najwięcej gatunków roślin i zwierząt. Dzieci były zachwycone cudzoziemką i z chęcią brały udział w zajęciach, zadawały pytania, były niezwykle aktywne. Popołudniami Kolumbijka poznawała polską kulturę i zwyczaje. W towarzystwie uczniów i nauczycieli zwiedziła Szczuczyn i okoliczne miejscowości.

   11.10.2016 roku dzieci z grupy 0a, 0b i 0c wraz z opiekunami udały się na wycieczkę do Teatru Lalki i Aktora w Łomży na spektakl pt. "Miś Tymoteusz". Obejrzały jedną z najpiękniejszych i najbardziej wzruszających historii mówiącej o przyjaźni, odpowiedzialności, o poszukiwaniu porozumienia.

Słowa tej piosenki zachęciły przedszkolaków z grupy 0c do odwiedzenia parku, który jesienią wygląda bajkowo. Dzieci podziwiały jesienne drzewa, przyrodę, rozpoznawały gatunki drzew, owoce i liście, które zbierały w celu wzbogacenia kącika przyrody. W parku znajduje się plac zabaw, na którym dzieci bawiły się z ogromną przyjemnością. Dotlenione i szczęśliwe wróciły do szkoły.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Sint, adipisci, quibusdam, ad ab quisquam esse aspernatur exercitationem aliquam at fugit omnis vitae recusandae eveniet.

Inventore, aliquam sequi nisi velit magnam accusamus reprehenderit nemo necessitatibus doloribus molestiae fugit repellat repudiandae dolor. Incidunt, nulla quidem illo suscipit nihil!Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. 

    W środę 28 września, razem z wychowawczynią p. Lucyną Bogdan, gościliśmy w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Celem naszej wycieczki było obejrzenie skróconej wersji opery CZARODZIEJSKI FLET W. A. Mozarta. Baśniową historię o przeżywaniu miłości, bólu, rozpaczy i samotności, o rozterkach pomiędzy wpojonym posłuszeństwem wobec rodziców a uczciwością wobec świata znakomicie przeniesiono w cyfrowy wymiar za sprawą nowoczesnych technologii multimedialnych. Z zaciekawieniem oglądaliśmy opowieść o ideałach bez skazy, którym jednak brakuje ludzkich cech i o fanatycznej, prymitywnej żądzy władzy posiadającej ich aż za wiele.

    Wycieczka była niecodzienną odskocznią od zajęć szkolnych

Ucz. kl.  IIIc  poznawali  pracę rolnika i  korzyści płynące z uprawy roślin. Zdobywali wiadomości na temat tradycji organizowania Święta Plonów. 12 września uczestniczyli w dożynkach organizowanych przez PARAFIĘ  IMIENIA  NMP w Szczuczynie.

W dniu 21 września ucz. II b wraz z wychowawczynią M. Tarnacką odwiedzili bibliotekę szkolną. W miłym nastroju pani bibliotekarka Darosława Wojciechowska przypomniała uczniom  zasady obowiązującego regulaminu korzystania z biblioteki oraz sposób wypożyczania i zwrotu książek. Zapoznała z zasobami bibliotecznymi. Zachęciła do czytania książek oraz czasopism dla dzieci znajdujących się na stanie biblioteki. Zaprezentowała tytuły lektur dla klasy drugiej. Każde dziecko wypożyczyło wybraną przez siebie już kolejną książeczkę do przeczytania. Na koniec uczniowie podziękowali pani bibliotekarce za przekazane informacje i obiecali, że będą czytać  i systematycznie wypożyczać książki.

   20.09.2016 uczniowie klas IV - VI uczestniczyli w żywej lekcji historii poznając kulturę i obyczaje średniowiecza.